آيين’ دوشاب پزان’ و ‘جشن انگور ‘ اروميه ثبت ملي شد

آيين’ دوشاب پزان’ و ‘جشن انگور ‘ اروميه ثبت ملي شد

اروميه – معاون حفظ، احيا و ثبت آثار فرهنگي، اداره كل ميراث فرهنگي و گردشگري و صنايع دستي آذربايجان‌غربي اعلام كرد: آيين سنتي’ دوشاب پزان’ و ‘ جشن انگور ‘ اروميه به عنوان دو ميراث معنوي استان در فهرست ميراث هاي ملي كشور به ثبت رسيد. 

‘ وحيد احمدي’ روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگاران افزود: اين دو آيين به اضافه آيين ‘نمك گيري از آب درياچه اروميه’ كه از صد ها سال پيش به صورت سنتي در استان اجرا مي شود در سومين همايش شوراي عالي سياست‌گذاري ميراث فرهنگي به نام آذربايجان غربي ثبت شد.

آيين دوشاب پزان در اروميه از جمله آيين هايي است هزاران سال است به شيوه فن آوري سنتي در اروميه و روستاهاي اطراف برگزار مي شود.

در اين آيين كه از نيمه دوم مهر ماه آغاز مي شود، انگور ها پس از برداشت در چاله اي به نام

‘ چرز ‘ شسته شده و سپس آب انگور ها به وسيله فردي كه معمولا چكمه ساق بلند پوشيد گرفته شده و در يك ظرف بزرگ كه ‘ تغار ‘ نام دارد ريخته مي شود.

وقتي تغار پر شد، در ساعات شب با خاكي كه داراي تركيبات آهكي است مخلوط شده و خوب به هم زده مي شود.

‘ دوشاب توپراغي ‘ ( خاك دوشاب ) به دليل خاصيت بازي كه دارد، علاوه بر آنكه اسيد موجود در آب انگور را خنثي مي كند، مواد زايد در آب انگور را نيز به ته تغار ته نشين مي كند.

استاد دوشاب پز، سحرگاهان قبل از طلوع آفتاب ‘ تيان ‘ را كه ظرف مسي نسبتا بزرگي است در روي كوره گذشته و كوره را آتش مي زند.

خالي كردن آب انگور در تيان دعا هاي مخصوصي دارد كه استاد شيره پز پس از خواندن دعا و صلواه با بر محمد و آل محمد (ص) كار را شروع و تا زماني كه يك سوم آب انگور بخار نشده، وسايل آغشته به شيره در حال جوش نبايد با شيره و يا ظرف هاي ديگر تماس پيدا كند چون به لحاظ شرعي نجس محسوب مي شود.

بعد از آنكه يك سوم آب انگور بخار شد، شيره پز با كفگير مسي كه در دست دارد، قوام شيره در حال جوش را مي سنجد و زماني كه شيره قوام اصلي را پيدا كرد آن را در ديگ ها و يا تغارهاي كوچك گلي خالي كرده و مي گذارند تا سرد شود.

در سال هاي نه چندان دور اكثر باغداران علاوه بر تهيه دوشاب، از شيره انگور مربا نيز تهيه مي كردند كه مرباي ‘ به ‘ ، سيب درختي، كدو بيش از ساير ميوه ها رواج داشت.

دوشاب به عنوان يك ماده شيرين و مغدي علاوه بر مصرف خانگي در ساخت انواع حلوا، شيريني ها كاربرد دارد.

جشن انگور كه در 25 شهريور ماه هر سال برگزار مي شود آيين خاص مسيحيان است در كليساها و همراه با عشاي رباني برگزار مي شود.

در اين جشن كه در واقع جشن شكرگزار برداشت انگور است، كشيش پس از تقديس يك خوشه انگور سفيد دانه ها آن را در دهان حاضرين مي گذارد و بدين ترتيب خوردن انگور براي پيروان مسيحيت آزاد مي شود.

به اعتقاد مسيحيان خوردن انگور قبل از آنكه به طور كامل رسيده باشد، اصراف محسوب شده و مسيحيان بايد از آن احتراز كنند.

اين جشن در ميان مسلمانان به ‘ شانادر ‘ و در ميان مسيحيان به ‘ اوشانا ‘ معروف است كه ممعولا با شادماني و جشن هاي شادي همراه است.

در آذربايجان غربي نزديك به 20 هزار هكتار باغ انگور وجود دارد كه سالانه نزديك به 200 هزار تن محصول از اين باغات برداشت به مصرف كارخانه هاي آبميوه و تهيه كشمش و دوشاب مي رسد.

فن آوري برداشت نمك از درياچه اروميه نيز از جمله سنت هاي بسيار ديريني است كه به عنوان يك حرفه اقتصادي در بين حاشيه نشينان درياچه اروميه رواج داشت.

در اين فن آوري كه معمولا در فصل هاي گرم سال انجا مي شد، در حواشي كم عمق درياچه كرت هاي نسبتا بزرگي به وسعت 200 تا 300 متر مربع ساخته مي شد و بعد با آب درياچه پر شده و با تابش آفتاب آب موجود در كرت هاي بخار شده و نمك باقي مانده در داخل كرت ها جمع آوري و سپس فروخته مي شود.

نمك موجود در درياچه اروميه حدود هفت ميليارد متر مكعب برآورد مي شود كه در سال هاي اخير به دليل پس روي و كاهش ارتفاع آب برداست نمك بدون استفاده از ساخت كرت ها امان پذير است.

 

تاريخ انتشار : 31/03/1390 (IRNA)

Loading